Bayes Karar Modeli

[BorsaOkulu]

eknik analizde yer alan bir baska öngörü de fiyat hareketlerinin islem hacmini takip
ettiğidir. Đslem hacmi, analistler tarafından, gelecek olabilen trend değisimleri
hakkında fikir sahibi olabilmek için, yakinen takip edilmektedirler. Örneğin,
yükselen bir trendde düsen islem hacmi bu trendin yakında biteceğinin bir sinyalidir.

[BorsaOkulu]

2.3.5. Teknik Analiz Göstergeleri


Teknik analizde kullanılabilecek çok sayıda gösterge yer almaktadır. Bu bölümde, en
yaygın olan ve bu çalısmada kullanılan göstergeler açıklanacaktır.Çoğu çizelge örüntüsü fiyat hareketlerine yönelik olarak birçok değisik varyasyon
sunar. Dolayısıyla bu durum, analistler açısından menkul kıymetin genel trendini
anlamaya çalısırken engel teskil etmektedir. Teknik analizin zaman serisi analizine
dayanmasından dolayı sonuçlar aynı olmasına rağmen, analistlerin yorumları
birbirinden farklı olabilmektedir [12]. Bu durumda yapılabilecek en basit yöntem,
hareketli ortalamalar tekniklerini kullanmaktır.

[BorsaOkulu]

2.3.5.1. Hareketli Ortalamalar
Trend çizgileri ve trendin yönünü belirlemekte kullanılan temel göstergelerdir.
Hareketli ortalamalar sonuçları hemen hemen aynı vermesine rağmen, yoruma
açıktır. Her analist incelediği örüntüden kendi birikimi ölçüsünde yorum yapar.
Hareketli ortalamalar anlasılması en kolay göstergelerdir. Fiyatların gidisatının daha
rahat görülmesini sağlar ve geçmis trendi kullanarak trendin simdiki halini ve
değisime geçmeye basladığı noktalara isaret eder. Hareketli ortalamalar, piyasanın
kısa, orta ve uzun vadede gidisatının görülmesini sağlar. Hangi ortalamanın veya
ortalamaların seçileceği tamamen analiste bağlıdır. Analistler genellikle, kısa ve uzun
vadede yönü görüp yönde kalmak ve trendin değistiği yerleri görebilmek için 3 veya
4 hareketli ortalamayı birlikte kullanırlar. Temel olarak 3 hareketli ortalama vardır ve
sadece ortalamaya giren değerlerin ağırlıkları farklılık gösterir.

[BorsaOkulu]

2.3.5.1.1. Basit Hareketli Ortalama (Simple Movinge Average – SMA)
En sık kullanılan hareketli ortalama türü olan SMA, bir menkul kıymetin belli bir
zaman dilimi içindeki ortalama fiyatıdır. Kaç günlük hareketli ortalama hesaplanmak
isteniyorsa, menkul kıymetin o kadar günkü değeri toplanır ve yine o sayıya bölünür.
Örneğin, 50 günlük SMA hesaplanmak isteniyorsa, menkul kıymetin 50 günlük
kapanıs değerleri toplanır ve 50ye bölünür. SMA, Basit ortalama olarak
hesaplandığından, ortalama içinde yer alan her noktanın esit ağırlığı vardır. Günler
ilerledikçe, en eski fiyat toplamdan düser ve yeni gelen günün fiyatı toplama
eklenerek yeni ortalama bulunur. Hisse senedinin ortalama değeri hesaplanarak, fiyat hareketleri daha belirgin hale getirilmek hedeflenmistir [19]. Basit hareketli ortalama
su sekilde hesaplanır:

[BorsaOkulu]

Asağıdaki figürde görüldüğü üzere SMA’deki hesaplanan gün değeri ne kadar fazla
olursa, SMA çizgisi fiyat değisimlerine karsı o kadar az hassas olur. Dolayısıyla
ortalama gününü arttırmak, uzun dönemdeki trendin gücünü ölçebilmek için
uygulanabilecek en iyi yöntemlerden biridir.



SMA’e karsı yapılan en önemli elestiri, ortalama içindeki tüm günlerin esit ağırlıkta
olmasıdır. Genel kanı ise, son günlerin ağırlığının daha fazla olması gerektiği
yönündedir. Bu durum, yeni hareketli ortalamaların ortaya çıkmasına yol açmıstır.

[BorsaOkulu]

2.3.5.1.2. Ağırlıklı Hareketli Ortalama (Weighted Moving Average – WMA)
Esdeğer ağırlık kullanımını engellemek amacıyla bulunan WMA, en az kullanılan
hareketli ortalama türüdür. WMA, belli bir zaman dilimindeki tüm kapanıs
değerlerinin, bu değerlerin pozisyonları ile çarpılıp, toplam zaman dilimine
bölünerek hesaplanır. Örneğin 5 günlük WMA hesabında, bugünün kapanıs değeri 5 ile çarpılarak, dünün kapanıs değeri 4 ile çarpılarak ve kalan günler de 5. güne gelene
kadar benzer sayılar ile çarpılarak toplanır. Daha sonra da bu toplam, çarpanların
toplamına bölünür.
WMA su sekilde hesaplanır:



WMA, üssel hareketli ortalamanın tercih edilmesinden dolayı, en az kullanılan, pek
tercih edilmeyen bir hareketli ortalama yöntemidir.

[BorsaOkulu]

2.3.5.1.3. Üssel Hareketli Ortalama (Exponential Moving Average – EMA)
Bu hareketli ortalama çesidi, son günlere daha fazla ağırlık vermek için bir
yumusatma faktörü kullanır ve WMA’ya göre daha etkilidir. EMA ile ilgili bilinmesi
gereken en önemli konu fiyattaki yeni bilgilere, SMA’ye göre daha duyarlı olmasıdır.
EMA hesabında, eğer ilk günün EMA değeri bilinmiyorsa, ilk gün için SMA
kullanılabilir.
EMA, su sekilde hesaplanır:

[BorsaOkulu]

Tüm hareketli ortalama teknikleri aynı sekilde yorumlanır. En yaygın olarak
kullanılan hareketli ortalamalar 5, 10, 20, 50 ve 100 günlüktür. Süre ne kadar kısa
seçilirse gösterge o kadar hassastır ve o kadar çabuk tepki verir. Süre ne kadar
uzunsa gösterge o kadar yumusaktır. Dolayısıyla genellikle teknik analistler,
hareketli ortalamaları birlikte kullanmayı tercih ederler.
Hareketli otalamalar, fiyat grafikleri ile birlikte çizilirler. Fiyat, hareketli ortalama
değerinin üzerinde kaldığı sürece hisse senedi elde tutulur. Hareketli ortalama, fiyat
grafiğinin üzerinde kaldığı sürece o hisse senedi alınmaz. Alçalan trendin
baslangıcında fiyat grafiğini keserek “Sat” uyarısı verir. Yükselen trendde ise “Al”
uyarısı verir. Al/Sat uyarılarının kesinlesmesi için, yani Al/Sat sinyaline dönüsmesi
için, yükselen trendde hareketli ortalamanın fiyat grafiğinin %5 altında kalması,
alçalan trendde ise %5 üzerine çıkması gerekir. Yatay fiyat trendinde hareketli
ortalama ile fiyat grafiğinin kesismesi Al/Sat uyarısı olarak kabul edilmez.
Ortalamanın hesaplandığı gün sayısı kısa vade için 5–15, orta vade için 16–30, uzun
vade ise 31–50 gündür.

[BorsaOkulu]

2.3.5.2. Hareketli Ortalamaların Yakınsaması/Iraksaması (Moving Average


2.3.5.2.1. MACD’nin Tanımı ve Hesaplanması

1960lı yıllarda Gerard Appel tarafından bulunan MACD, teknik analistlerin en çok
basvurdukları yöntemlerden biridir. Menkul kıymetin momentumunu
hesaplayabilmek için 2 üssel ortalamanın farkı alınarak hesaplanır. Temel olarak, bir
merkez çizgisinin etrafına çizilen 2 EMA hesabının farkı olarak açıklanabilir.
Merkez çizgi, 2 EMA hesabının esit olduğu yerdir. MACD, üssel hareketleri esas
almasından dolayı, fiyatlarda trend söz konusu olduğunda daha tutarlı sonuç verir

MACD su sekilde hesaplanır:

[BorsaOkulu]

2.3.5.2.2. MACD’nin Yorumlanması
MACD’nin, genellikle 12 günlük hareketli ortalamadan 26 günlük hareketli
ortalamanın çıkartılmasıyla hesaplanmasından dolayı çıkan sonuç, sıfırın altında ve
üstünde hareket eden bir göstergedir. MACD sıfırın üzerinde olduğu zaman, 12
günlük hareketli ortalama değeri 26 günlük hareketli ortalama değerinden daha
yüksek demektir. Bu da mevcut beklentilerin (12 günlük ortalamalar) daha önceki
beklentilerden (26 günlük hareketli ortalama) daha güçlü olduğunu gösterir. Bu, arz
ve talep dengesinde bir boğa piyasası (Bullish Market), yani yukarı trend yönünde bir
değisim olduğunun belirtisidir. MACD sıfırın altında ise, 12 günlük ortalama
beklentilerin, 26 günlük ortalama beklentilerden daha az olduğunun, yani ayı
piyasasının güçlendiğini, arz talep dengesinde ayı piyasasına (Bearish Market) bir
kayıs olduğunu gösterir [20]. Asağıdaki sekilde bir menkul kıymetin MACD çizgisi
görülmektedir:





MACD ile birlikte bir de tetik çizgisi kullanılır. Tetik çizgisi 9 günlük EMA
çizgisidir. Bu tetik çizgisi, tıpkı bir tetik görevi görerek AL-SAT sinyallerini verir.


Asağıdaki grafikte, "AL" okları MACD’nin tetik çizgisini yukarı doğru kestiği
noktaları, "SAT" okları ise, MACD’nin tetik çizgisini asağı doğru kestiği noktaları
göstermektedir: